Hükümet yeni bir yatırım teşvik programı hazırlamış. Sırbistan Kalkınma Ajansı (Development Agency of Serbia – Razvojna agencija Srbije) ile yaptığımız toplantıda bu programa ilişkin aldığım notların sıkmayacak uzunluktaki özetini sizlerle paylaşmak istedim.
Gezmek asla sıkılmayacağım bir besin benim için. İki günlük kısa bir Belgrad seyahati de haliyle ruhuma iyi geldi. Seyahatin amacı iş olunca farklı bir gözle izledim şehri. Yeni Belgrad olarak adlandırılan kısımda son hız bir yapılanma sürüyor. Ana cadde sağlı sollu şantiyeye dönüşmüş yeni iş merkezleri birer ikişer yükseliyor. En güzel kısmı ise yeşil, tüm bu merkezler çepeçevre yürüyüş alanları ve parklarla donatılıyor. Şehrin geneline yeşil ve güleryüz hakim. Enerjisi yüksek bir şehir Belgrad, Pazartesi ve Salı olmasına karşın eski şehir merkezindeki kafeler ve meydanlar keyifli kalabalıklarca istila edilmişti. Vizesiz seyahat edebileceğiniz Belgrad’da önce tarihi şehirdeki toplantımıza katılıp ardından yeni şehirdeki toplantımızı tamamladıktan sonra yeniden nehri geçip eski şehirde öğlen yemeğine geçtik. Tercihimiz Vuka Karadzica, 12 adresindeki Vuk Restoran (TripAdvisor’da Mükemmellik Sertifikası sahibi) oldu. Kaz ciğeri ve orta az pişmiş etimiz tam da olması gerektiği gibiydi, tatlılar da göründükleri kadar leziz olabilselerdi mükemmel bir öğlen yemeği olacaktı. Sonrası tekrar toplantılar ve akşam Bore Stankovica 17 adresindeki Terminal Gastro Bar’a gittik, mekan yeni nesil kafe barlardan dekorasyonuna 700binEUR harcanmış (duyduğumuzu yazıyorum doğruluğu teyit edilmedi). Oldukça keyifli bir mekan alt kısım bar üst kısım restoran olarak tasarlanmış ve yakınlarında bir iki tane daha benzer kafe bar var. Domates çorbasına bayıldım yolunuz düşerse denemenizi öneririm. Neyse, bu kadar yeme içme yeter gelelim işe;
Hükümet yeni bir yatırım teşvik programı hazırlamış. Sırbistan Kalkınma Ajansı (Development Agency of Serbia – Razvojna agencija Srbije) ile yaptığımız toplantıda bu programa ilişkin aldığım notların sıkmayacak uzunluktaki özetini sizlerle paylaşmak istedim.
Ülke kalkınmada öncelikli bölgelere göre dörde ayrılmış ve yatırım yapacağınız bölgeye göre %20 – 40 arasında değişen maaş desteği alabiliyorsunuz.
Yarattığınız istihdam ve yatırım büyüklüğüne göre maaş desteğinin yanı sıra kar üretmeye başladığınız tarihten itibaren 10 yıl vergi muafiyeti gibi ek olanaklar da mevcut. Ayrıca, belediyeler ücretsiz fabrika alanı tesisine de sıcak bakıyorlar, yatırım yaptığınız bölge ve sağlanacak istihdama göre. Dilerseniz maaş katkısı yerine %75’e varan maaş üzerinden vergi indiriminden de yararlanabilirsiniz. Ajans her türlü bilgi ve yardımı sağlama konusunda istekli ve sıcak. Asgari ücret 320EUR civarında.
Peki ya bankacılık sistemi?
Halkbank ile oldukça verimli ve bilgilendirici bir görüşmemiz oldu. Dinamik ve yapıcı bir ekiple ülkenin büyüyen bankalarından Halkbank. Piyasanın içinde ve reel hayatla bağlantılı bir ekip kurulmuş. Halkbank, Banca Intesa’nın yaptığı gibi yerel bir bankayı satın almış ve satın alım sonrası büyüme yönünde atağa geçmiş. Banca Intesa ülkenin büyük bankalarından pazarın %17’sine hakim, ülkede ülkemize benzer bir koruma kanunu olduğundan direk döviz borçlanamıyorsunuz.
Kur riskini göze alırsanız dövize endeksli %3 maliyetle kısa vadeli EUR kredi kullanabilirsiniz, uzun vadeli proje finansmanına yönelirseniz 2 yıl ödemesiz 5 veya 7 yıl vadeli kredilerin maliyetleri %5-7 arasında değişiyor.
Fark ise kur artışında ek vergi ödememeniz. Banka garantisi teminatıyla kredi kullanımlarında oranlar aşağı yönde revize edilebiliyor, ki yeni kuruluş firmalarda Bank Intesa garanti istediklerini belirtti. Ülkedeki güzel sistemlerden birisi ise tüm şirketlerin finansal verilerinin bir sisteme girilmesi ve erişilebilir olması. Bu durum hem bankaların işini hem de ticareti kolaylaştırıyor.
Fiat, Bosch ülkede üretim yapan çok uluslu firmalar arasında, Regus benzeri ofis çözümleri de mevcut. Nüfus genç ve perakende yatırım yapılabilecek alanlar arasında görünüyor. İki tane alışveriş merkezi var ve orta büyüklükteler.
Ülkenin büyük yatırımcılarından Delta Holding yeni bir AVM projesini duyurmuş ve projenin tamamlanmasıyla Balkanların en büyük AVM’lerinden birisini şehre kazandırmış olacaklar.
Özellikle Avrupa Birliği, Rusya ve çevre ülkelerle imzalanmış olan serbest gümrük anlaşmaları ülkeyi ön plana çıkarıyor. Özellikle Türkiye’ye kara yoluyla gelişte transit geçiş noktası olması turizm ve alışveriş merkezi yatırımları için ek bir artı, yaklaşık 2.5 milyon ziyaretçi sadece karayoluyla Türkiye’ye gelenler. AVM’lerde mağaza karmaları arasında dikkatimi çeken spor giyim markaları oldu, spor malzemeleri ve spor ayakkabı satan markaların ağırlığı hissediliyor. Koton mağazasının doluluğu da yüzümüzde bir gülümsemeye sebep oldu. Organize perakendecilerimiz için göz ardı edilmemesi gereken bir pazar.
Turizm özellikle Belgrad’ın yakın geleceğinde önemli bir rol oynayacak izlenimi veriyor. İnşa halindeki W ve otellerin doluluk oranları bu izlenimimi güçlendirdi.
Sezon dışı olmasına karşın oteller halinden oldukça memnun görünüyorlardı. Eski şehirde aslına uygun olarak restore edilip lüks otel kategorisinde hizmet verebilecek binalar mevcut ve anladığımız kadarıyla bina maliyeti olarak makul bedellere bu yatırımları yapmak mümkün. Ülke keşfedilmeye başlanmış ve bu da yakın gelecekte arsa, bina fiyatlarının artacağına işaret.
Kısa ve önemli noktaları olabildiğince vurgulayan bir yazı olsun istedim daha fazla bilgi isteyenler benimle veya direk Sırbistan Kalkınma Ajansıyla temasa geçebilirler.
Fotoğraf: Kalemegdan’da çektiğim bu kare açık hava harikası bu alanı mutlaka gezmeniz gerektiğinin kanıtı. Şansınız varsa bir sincabın ağaçtan ağaca telaşla koşuşmasını izlemek de anılarınız arasına kazınır. Büyüleyici manzarasına vakit ayırın ve bırakın yeşille nehrin uyumu ruhunuzu sarsın.
Bu Makale Sayın Özgür Baykut katkıları ile düzenlenmiştir.
コメント